ფეხბურთი და წყვილები – სანდრო ლორთქიფანიძე და ანი მარდალეიშვილი

ბლოგი


02
ივლისი

ფეხბურთი და წყვილები – სანდრო ლორთქიფანიძე და ანი მარდალეიშვილი

 

როგორ ხედავს თანამედროვე ფეხბურთს ის ორი ადამიანი, რომელიც ცხოვრების ყველაზე დიდ დროს ერთად ატარებს; ემთხვევა თუ განსხვავდება მათი საფეხბურთო გემოვნება – რაზე თანხმდებიან და რაზე კამათობენ; ყველაზე მეტად რომელი ფეხბურთელის ავტობიოგრაფიული წიგნი დაამახსოვრდათ და ვის მიიჩნევენ  მოაზროვნე, საკვანძო მნიშვნელობის ფეხბურთელებად? სანდრო ლორთქიფანიძესა და ანი მარდალეიშვილთან საუბარი მათი რომაული საქორწილო მოგზაურობიდან დავიწყეთ:

 

ანი: რომში ჩავუჯექით ტაქსის. გაფრთხილებულები ვართ, რომ უბნებია, სადაც არიან მარტო „ლაციოს“ ფანები ან სადაც მხოლოდ „რომას“ ფანები არიან.  წარწერებია ყველგან, მიხვდები სადა ხარ.

სანდრო: ხო, ყველგან დროშებია და ძალიან ეტყობა.

ანი: გაფრთხილებულები ვართ, მაინცდამაინც თავს ნუ გამოვიჩენთ, რომ ან იმის ან ამის გულშემატკივრები ვართ. ჩავუჯექით ამ ტაქსისტს და სანდრო ეუბნება, – მე „ლაციოს“ ფანი ვარ. უცებ ის ბიჭი ამუხრუჭებს, გამოგვხედა და გვეუბნება, – აი, მე კი „რომას“ ფანი ვარ.

სანდრო: ანერვიულდა უცებ ანი.

ანი: შემეშინდა, რომ აქ სადმე ჩამოგვყრის ან რამე. მაგრამ მერე სანდრომ შეარბილა, საერთოდ ინგლისური ფეხბურთის გულშემატკივარი ვარო.

სანდრო: „მანჩესტერის“ თქმა უარესი იყო, 7:1-ს შემდეგ. მერე გული მოიოხა იმაზე, რომ გვკითხა, სადაურები ხართო. ქართველებიო, ვუთხარით, და იტალიის ნაკრების ყველა მოგება გაიხსენა საქართველოსთან. ძაან დაგვცინა.

„არტანუჯი“: კარგი შედეგებიც გვქონდა იტალიასთან. აი, მაგალითად ის, დიდი ხნის წინანდელი, 1-0 რომ წავაგეთ და რავანელიმ გაგვიტანა. ეგ თამაში მოსაგები იყო.

სანდრო: კი, გვქონდა კარგი შედეგებიც, ძირითადად ფრეები.

„არტანუჯი“: თქვენ ანგლოფილები ხართ და მხოლოდ ერთი კაცი რომ იყოს გამოსარჩევი, კუნძულზე წასაღები წიგნის ვარიანტში, ერთი ინგლისელი ფეხბურთელი, ვის გამოც ინგლისის ნაკრებს გულშემატკივრობთ ამდენი ხნის განმავლობაში...

სანდრო: ვისი თამაშიც ნანახი მაქვს, იქიდან რომ ვიმსჯელო, მომიწევს ავირჩიო პოლ სქოულზსა და უეინ რუნის შორის. აი, მაგაზე კი ცოტა მეტი ფიქრი მჭირდება, სქოულზი თუ რუნი. პრინციპში სტატისტიკურადაც ეგრე არის, უკვე რეკორდსმენები არიან ორივე სხვადასხვა მხრივ. მაგრამ, ის, რაც ჩანაწერებში მინახავს და არა ლაივში, რაზეც წამიკითხავს და ა. შ.  ზოგადად, ფიგურები მიყვარს ფეხბურთში, ისეთი ტიპები, რომლებიც მხოლოდ კარგად კი არ თამაშობენ, არამედ თავიანთი კონცეფცია აქვთ, და ამიტომ ბობი ჩარლტონს ან ჯორჯ ბესტს ავირჩევდი. რა თქმა უნდა, ყველა „მანჩესტერელია“.

ანი: იმათგან, ვისი თამაშიც მინახავს, მე საერთოდ ისეთი ფეხბურთელების გულშემატკივარი ვარ, ძალიან ხშირ შემთხვევაში ბევრ რამეს რომ აკეთებენ პოზიციურად, სახეები არიან, მაგრამ დიდი ფანობა არ ჰყავთ, იმიტომ რომ ცოტა შავ საქმეს აკეთებენ. ჩემთვის ასეთი ფეხბურთელია გარი ნევილი. როცა სათამაშოდ გამოდიხარ, ცოტა ხასიათიც უნდა დაივიწყო და სხვა რაღაცებიც. გარი ნევილი ჩემთვის ის ფეხბურთელია, რომელიც ყოველთვის აკეთებდა თავის საქმეს.

სანდრო: პოლ სქოულზიც ეგეთი ტიპი იყო. შავ საქმეს აკეთებდა.

„არტანუჯი“: მე მგონი, ამათზე არანაკლებია და ანიმ რაც ჩამოთვალა, ზუსტად იმ თვისებებში ჯდება ალან შირერი. ჩემთვის ალან შირერია ნამდვილი ინგლისური ფეხბურთი.

ანი: ჭეშმარიტად ინგლისური.

სანდრო: ისე, რეალურად ვინც მე შემაყვარა ინგლისური ფეხბურთი თავის დროზე, ეგ იყო მაიკლ ოუენი. 1998 წელს გამოჩნდა ოუენი, 20 ნომერი იყო, 18-19 წლისა და დაფრინავდა, ისეთ გოლებს იტანდა.

ანი: მე მას პატივს ვცემდი ყოველთვის, მაგრამ...

სანდრო: შენ ბექჰემმა შეგაყვარა, ვიცი.

ანი: ჰო, ნუ, ბექჰემმა და... თან იცი, რაზე ვბრაზდებოდი ხოლმე, ახლა ნაკლებად არის ასეთი დამოკიდებულება, მაგრამ მაინც. მაშინ იყო, რომ ბექჰემის სიყვარული არ აღიქმებოდა ფეხბურთის სიყვარულად. რა ექნა, იყო ძალიან სიმპათიური, მაგრამ ეს არ უშლიდა ხელს ყოფილიყო კარგი ფეხბურთელი.

სანდრო: გოგოების 80% მაგიტომ გულშემატკივრობდა.

ანი: ხო, რაღაცები ახალი იყო მაშინ. აი, ახლა პოგბა რომ ყოველდღე იცვლის ვარცხნილობას, ეგ ნორმალური მოვლენაა, არავის უკვირს. ბექჰემი რომ მსოფლიო ჩემპიონატზე ახალი ვარცხნილობით გამოჩნდა – ღმერთმანი, ეს როგორ გააკეთა, როგორ გადაწყვიტაო... პოგბასავით არ იცვლიდა ვარცხნილობას ყოველდღე, მაგრამ მაინც ეგონათ, რომ მარტო მაგაზე ფიქრობდა. თამაშობდა კარგად და რა ვარცხნილობაც არ უნდა ჰქონოდა, ამას ჩემთვის არანაირი მნიშვნელობა არ ჰქონია. აი, ჯორჯ ბესტი, სანდრომ რომ თქვა, ის ჩემთვის ლიტერატურული პერსონაჟი კი არა, რაღაც სხვაა. როკ ვარსკვლავია.

სანდრო:  ხო, ზუსტად ფიგურაა და ამიტომაცაა საინტერესო. ლიტერატურასთან რომ გაავლო პარალელი, ხომ არიან აკადემიური მწერლები, რომლებიც ყველაფერს სწორად წერენ, გამართულად, მაგრამ  რაღაცა ეშხი არ დაჰყვება. ჯორჯ ბესტი უფრო პოეტია.

„არტანუჯი“: ეზრა პაუნდივით?

სანდრო: ჰო, აი, ეზრა პაუნდი შეიძლება იყოს ზუსტად, ან ცოტა უფრო გიჟმაჟი. ყოველ შემთხვევაში რობერტ ფროსტი ნამდვილად არა. ეგ უფრო ბობი ჩარლტონია ჩემთვის, დალაგებული და საქმის მცოდნე.

„არტანუჯი“: ამ მსოფლიოზე რას ელოდებით ინგლისისგან?

ანი: ჩვენ გვაქვს ეგეთი ხუმრობა, რომ ინგლისის ნაკრებისგან ველოდებით სამ თამაშს ჯგუფში და ერთს ბონუსად. რა ვქნათ, ასე მოიტანა ცხოვრებამ.

სანდრო: ასე ვართ შეჩვეულები.

ანი: იმედები თუ მაქვს?! იმ ნაკრებში ხომ არ გაამართლა სახელებმა – ტერიმ, ლამპარდმა, ჯერარდმა ერთად. ვერ გაინაწილეს, ვის უნდა ჰქონოდა კაპიტნის სამკლავური, ვის უნდოდა. ნუ, ყველას უნდოდა. ისე, მგონია, რომ ამ ნაკრებში ერთმანეთთან უფრო მეტად დაკავშირებული ადამიანები არიან, სახელების შიში არ აქვთ. უბრალოდ, შეუძლიათ, რომ გამოვიდნენ და ითამაშონ. ხო, რამდენად კარგად შეუძლიათ... ვიცი, რომ არიან ნაკრებები, რომლებსაც ბევრად უკეთ შეუძლიათ გამოსვლა და თამაში.

სანდრო: ძალიან ბევრს მიაღწევს ეს ნაკრები, სტერლინგი თუ არ იქნება ძირითადში.

ანი: პირველ თამაშში მეგონა, რომ ვიღაცას ფული აქვს გადახდილი, სტერლინგმა რომ ითამაშოს ბოლომდე. აი, რატომ?! ვერ გავიგე, რატომ იყო ამდენ ხანს მოედანზე. იქნებ რამე სასწაულები ქნას და გაგვაოცოს.

სანდრო: შანსი არაა.

ანი: „სიტის“ ფეხბურთელია.

სანდრო: არა, ობიექტურად ძალიან ცუდად ითამაშა პირველი თამაში. „სიტის“ ფეხბურთელებს რამდენიმეს ვინატრებდი ინგლისის ნაკრებში, არაინგლისელებს.

ანი: მაგალითად?

სანდრო: ვენსან კომპანის, ცენტრში.

ანი: ვიცოდი, ვიცოდი! ჩემი საყვარელი ფეხბურთელია კომპანი მთელ „სიტიში“. ხო, იმას ვამბობდი, აი, ეს ინგლისელები რაღაცნაირად მორგებულები არიან თავიანთ გარემოს, იშვიათია ვინმე სხვაგან თამაშობდეს.

სანდრო: ეგ კუნძულის ფილოსოფიაა, კუნძული უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრე დანარჩენი მსოფლიო. პრემიერლიგა ისეთი დონის ჩემპიონატია, ინგლისელი ფეხბურთელი სხვა ჩემპიონატში რომ მიდის, ეგ დაღმასვლაა.

„არტანუჯი“: ერთადერთი ბექჰემი იყო, რომელმაც ალბათ გაამართლა.

ანი: და სტივ მაკმანამანი.

სანდრო: მაგრამ მაკმანამმა ისე ვერ გაამართლა, როგორც ბექჰემმა. იმდენად დიდი არჩევანია ინგლისში, იმდენი კარგი კლუბია, ისეთ დონეზეა ფეხბურთი, რომ თუ მაგარი ფეხბურთელი ხარ, მანდ ითამაშებ. თორემ აგერ „ლაციოში“ არის რეიველ მორისონი, მაგრამ რა ხეირი?!

ანი: ეგრე ვუდგეიტი რომ იყო „რეალში“, ტრავმირებული, ორი წელი კარგი ფული იშოვა და წავიდა.

სანდრო: ხო, მთლიანობაში 4 მატჩზე მეტი არ უთამაშია.

ანი: „რეალს“ ინგლისელებისადმი აქვს ალბათ მაკმანამანიდან გამოყოლილი სიყვარული.

სანდრო: არა, „რეალს“ ყველას მიმართ აქვს სიყვარული, ვინც გამოჩნდება. პატარა ბავშვივით არის, – მიყიდე, მიყიდე!

„არტანუჯი“: ინგლისზე რომ დავასრულოთ საუბარი – ინგლისის ნაკრების პერსპექტივები...

სანდრო:  ინგლისის პერსპექტივებს ობიექტურად რომ ვაფასებ, ძალიან დაბალი მგონია, სუბიექტურად რომ ვაფასებ, სადღაც ნახევარფინალში გავა. მეტი უკვე სუბიექტურადაც არ მჯერა. ახლანდელი ინგლისის ნაკრები, მგონია, ყველაზე შეკრული გუნდია, ვიდრე ყოფილა ბოლო წლების განმავლობაში. ზუსტად იმიტომ რომ ადრინდელივით გამოკვეთილი ლიდერები არ არიან ახლა. დღეს თუ ვინმე შეძლებს ლიდერობის აღებას, ისევ და ისევ ჰარი კეინია.

ანი: წესით კაპიტანმა უნდა გააკეთოს, მაგრამ...

სანდრო: ძალიან ბევრი ახალგაზრდა, ახალბედა ფეხბურთელია და მგონია, რომ ჟინი მეტი უნდა ჰქონდეთ და ნაკლები თავმომწონეობა.

ანი: და ბევრი რამ დასამტკიცებელი.

სანდრო: ასეთი უვარსკვლავო ინგლისი მე არ მახსოვს.

ანი: უმეტესად ბოლო პერიოდში იყო ძალიან ბევრი ვარსკვლავი.

სანდრო: და ძალიან ძვირი ღირდა. ახლა კი ძალზე მოკრძალებულია: „ევერტონის“ მეკარე, „ლესტერის“ მცველი...

„არტანუჯი“: აი, ის, პიკფორდი, რატომ გადაწყვიტეს?

სანდრო: არ არის სხვა ვარიანტი.

ანი: დე ხეას თუ შემოგვთავაზებთ, დავაყენებთ კარში.

სანდრო: დე ხეას ჰკითხეს მატჩის შემდეგ, რამე კარიუსს ხომ არ გაიხსენებდითო?!

ანი: რა სევდიანია...

სანდრო: არა, შეიძლებოდა ყოფილიყო ჯო ჰარტი, რომელსაც არ ენდნენ. ბუტლანდს უფრო ველოდი განაცხადში, ვიდრე პიკფორდს. ჰო, უკვე აღარ არის დევიდ სიმენი – თვალებიანი ხორცის ნაჭერი. ის კი ნამდვილად ფიგურა იყო.

„არტანუჯი“: რას ამბობ, ყველა ლანძღავდა და მაინც ფორმაში იყო.

სანდრო: დევიდ სიმენის ისეთი სეივები მახსოვს, რომ რავი, ძალიან მაგარი. თუმცა გადამწყვეტ მომენტებში შეცდომებიც ჰქონია, მაგალითად ბრაზილიასთან.

ანი: ეშლი კოულზე რატომ არაფერს ამბობთ?

სანდრო: ეშლი კოული იყო ხულიგანი.

„არტანუჯი“: მე მაგალითად გასკოინი მერჩივნა.

სანდრო: გასკოინს აირჩევდი აი, იმ ერთ, ერთადერთ ფეხბურთელად?

ანი: მთელ კუნძულს გააფუჭებდა.

სანდრო: იმ დღეს ვსაუბრობდით მე და ანი ძველი ყაიდის ინტელექტუალ ფეხბურთელებზე.

„არტანუჯი“: თანამედროვე ფეხბურთის ძალიან დიდი მიღწევაა ინტელექტუალი ფეხბურთელი, ასევე დიდი საჭიროებაც.

სანდრო: კი, ძალიან დიდი, რადგან გვახსოვს, ეს ბოლო ორი წელი ისე მიეწყო, რომ ასეთმა ფეხბურთელებმა ზედიზედ დაასრულეს კარიერა: პირლომ, ტოტიმ, ინიესტამაც საკლუბო კარიერა თითქმის დაასრულა და ა. შ. იყვნენ ფეხბურთელები, რომლებიც ჩვენთვის ნაცნობი და მიღებული საფეხბურთო ლოგიკიდან კი არ თამაშობდნენ, თავიანთ ლოგიკას გვთავაზობდნენ. ამ შემთხვევაში არ იცი ეს ლოგიკა სანამდე წაგიყვანს, როგორ შეცვლის თამაშს. არიან ფეხბურთელები, რომლებიც კარგად თამაშობენ, მაგრამ ყოველთვის იცი, ბურთი რომ აქვთ, რამდენიმე ვარიანტია – უკან დააბრუნებს, იმატავებს, ფლანგზე გადაუშვებს. ზუსტად იცი. არიან ფეხბურთელები, ვინც თვითონ ჰქმნიდნენ ახალ საფეხბურთო ლოგიკას. ასეთები იყვნენ ხავი და ინიესტა, ზიდანი, ჰოლანდიელები – ზეედორფი მაგალითად. თანამედროვე ფეხბურთში მგონია, რომ ეგეთი ფეხბურთელია მოდრიჩი. ერთ-ერთი გამორჩეულია, რადგან თანამედროვე ფეხბურთი ხომ მექანიზმი გახდა?! ფიზიკური მომზადება ისეთია, რომ არავის არაფერი არ ეშლება, ზუსტად იციან სქემას როგორ მიყვნენ. აი, ფეხბურთელი, რომელსაც შეუძლია არაფრისგან რაღაც შექმნას, ლუკა მოდრიჩია.

 

                                      

ანი: ჩემს ერთ მეგობარს ეწერა ამასწინათ ლუკა მოდრიჩზე, ძალიან მოკლედ, – დარწმუნებული ვარო, რომ მოედნის გარეთაც ასეთივე ჭკვიანი არისო. აი, ეს აკლია ფეხბურთს –  ჭკვიანი ფეხბურთელი. ფაქტია, რომ თანამედროვე ფეხბურთში ძალიან მაღალ დონეზეა დაცვა, ეს ყველა გუნდმა ისწავლა. ამ დაცვის გარღვევა იმდენად რთული ხდება, რომ რაღაც ინოვაციური უნდა მოიფიქროს ფეხბურთელმა. ზუსტად ამიტომაც, თუ ძალიან სუსტი გუნდი არ შეხვდა, იშვიათად ფიქსირდება დიდი ანგარიშები.

სანდრო: თუ გუნდმა გადაწყვიტა, რომ დაცვაში ჩადგეს, შეუძლებელია მერე მეორე გუნდმა, ვინც არ უნდა იყოს, ბევრი გოლი გაუტანოს. ამ დროს არის ზუსტად მოაზროვნე ფეხბურთელები საჭირო, ახალი თამაში რომ შექმნან.

„არტანუჯი“: საფეხბურთო ლიტერატურა. ფეხბურთელები/სპორტსმენები, რომლებიც თავიანთ ავტობიოგრაფიულ წიგნებში ძალიან გულწრფელები არიან, წერენ იმას, რასაც გუგლში ვერ იპოვი, ვერ წააწყდები. რომელ ნიმუშებს გამოარჩევდით?

სანდრო: იმათგან, რაც წამიკითხავს, ყველაზე გულწრფელი და საოცარი იყო როი კინის ავტობიოგრაფია. იმიტომ რომ ზოგიერთი ისეთი აღიარება ჰქონდა, კინაღამ დაიჭირეს. თან ამ წიგნს ვკითხულობდი ორიგინალში, ინგლისურად, და ეჭვი მაქვს, რომ თანაავტორს დიდად არ უმუშავნია, თითქმის როი კინის დაწერილია, არ არის სტილურად ძალიან გაშალაშინებული. კიდევ იყო ერთი, გემრიელად საკითხავი, მიუხედავად იმისა, რომ ეტყობოდა თანაავტორის კვალი. ანდრეა პირლოს ავტობიოგრაფიას ვგულისხმობ. ტექსტი სავსეა მეტაფორებით, ამბებით, შედარებებით, მხატვრული ნაწარმოებივით წავიკითხე. ის არის ძალიან საინტერესო მომენტი, პენალტს რომ აღწერს. გახსოვს, ანი?

 

                                   

ანი: წერს, რომ სიკვდილმისჯილის ბოლო გზას ჰგავსო, მწვანე ბალახს ხედავს, მერე ყველაფერი ქრება და რაღაც გადაწყვეტილება უნდა მიიღო. რამხელა რაღაცას გადის ადამიანი ემოციურად, ფსიქოლოგიურად, სანამ პენალტს დაარტყამს.

„არტანუჯი“:  რომელი ფეხბურთელის ავტობიოგრაფიულ წიგნს წაიკითხავდი?

სანდრო: საინტერესოა და დიდი სიამოვნებით წავიკითხავდი ქართველი ფეხბურთელის ავტობიოგრაფიას.

ანი: მე მაგალითად ქინქლაძეს წავიკითხავდი.

სანდრო: მეც ეგეთი ტიპები მაინტერესებს, ვინც ქართული თვალით შეხედა ევროპულ ფეხბურთს და მონაწილეც გახდა ევროპული ფეხბურთის, თუნდაც კალაძის ავტობიოგრაფიას... სხვათა შორის, გუშინ ვათვალიერებდი, ამ ჩემპიონატის მონაწილე ფეხბურთელები რომელ კლუბებში თამაშობენ. „მანჩესტერ სიტია“ პირველ ადგილზე, 16 ფეხბურთელი ჰყავს მგონი. ზოგადად, პრემიერლიგის გუნდები ლიდერობენ ამ ამბავში, მაგრამ რა გამიკვირდა ყველაზე მეტად – „სტოკ სიტის“, რომელიც პრემიერლიგიდან გავარდა ფაქტობრივად უშანსოდ, თუ სწორად დავთვალე, ამ ჩემპიონატზე 8-9 ფეხბურთელი ჰყავდა. მათ შორის რამდენიმე იყო ძალიან გამორჩეული, ჩაქირი თუნდაც. ამიტომაც მიყვარს ინგლისური ფეხბურთი, პრემიერლიგა, რომ არ არის ყოველთვის ლოგიკური, რა მოხდა, როგორ მოხდება... თანამედროვე ფეხბურთში ყველა დგას დაცვაში. ერთი მომენტი იყო ბელგია-ტუნისის თამაშში, ცარიელი კარიდან ლუკაკუმ მოიგერია ბურთი. მთელი გუნდი ჩამოდის, მთელი გუნდი ადის. ფიზიკური მომზადებაც ისეთ დონემდე ავიდა, რომ...

ანი: ხედავ, „იუნაიტედის“ ფეხბურთელების პროდაქთ ფლეისმენტები რომ აქვს შიგადაშიგ – ლუკაკუო, ისაო, ესაო...

სანდრო: მე განსაკუთრებით ვუყურებ იმ მატჩებს, სადაც „მანჩესტერის“ ფეხბურთელები თამაშობენ. თან ამ ეტაპზე ჩემპიონატის ბომბარდირები არიან კრისტიანო რონალდო, ლუკაკუ და ჰარი კეინი. მგონია, რომ ეს მსოფლიო ჩემპიონატი ყველასგან გამორჩეულია. შეიძლება ვიდეორეფერის ბრალია, თითქმის ყველა თამაშზე იდება პენალტი. სხვათა შორის ბევრ თამაშში გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს.

„არტანუჯი“: როგორ ფიქრობ, ეს დადებითია თუ უარყოფითი?

სანდრო: სამართლიანობის მხრივ დადებითია.

ანი: ეგრე ლამპარდის გოლიც ჩაითვლებოდა გერმანიასთან, ვიდეორეფერი რომ ყოფილიყო.  ეგ ვერ გადამიტანია.

სანდრო: ასე რომ დავთვალოთ, თუ გადავხედავთ, ბევრი ჩემპიონი აღარ იქნება ჩემპიონი და პირიქით. ფაქტია, რომ ჩვენ, მაყურებლები უნდა შევეჩვიოთ და შემდეგ ფეხბურთელებიც. ის, რაზეც არ იდებოდა პენალტი, დღეს იდება და ცოტა ქაოსია...
აი, ლილის აქვს „მანჩესტერ იუნაიტედის“ ორი მაისური და ერთიც ინგლისის ნაკრების. ასე ძალადობენ მშობლები მასზე.

ანი: მერე თუ გადაწყვეტს, რომ სხვა რამე უფრო აინტერესებს...

სანდრო: ხო, რა თქმა უნდა, როცა გადაწყვეტილებას თავისით მიიღებს, ეგ მაისურებიც აღარ მოერგება.

 

ესაუბრნენ ზვიად კვარაცხელია და სალომე ლიპარტია.


გაზიარება